تاریخچه پیدایش و کشت چای در ایران
ورود چای به ایران ابتدا بهعنوان یک داروی درمانی بوده و بعد از مدتی مصرف آن در جامعه گسترش پیدا کرده است. به دنبال این افزایش مصرف، برخی از بازرگانان ایرانی که در تجارت چای فعال بودند، به این فکر افتادند که در ایران به کشت و تولید چای پرداخته و نیاز داخلی را از این طریق تأمین کنند.
اولین شخصی که در این زمینه اقدام کرد، حاج محمد حسین اصفهانی بود. او در سال 1302 هجری قمری، در دوران ناصرالدین شاه، بذر چای را از چین به ایران آورد و در اصفهان به کشت چای پرداخت. اما متأسفانه در این زمینه موفقیت زیادی نداشت. طبق گزارشهای منتشرشده در سال 1349 توسط وزارت اقتصاد، یکی از دلایل اصلی ناکامی او شرایط نامساعد آب و هوایی اصفهان و همچنین مخالفتهای داخلی عنوان شده است.
پیش از سال 1280 هجری شمسی، چای در ایران مصرف چندانی نداشت و مردم به جای آن قهوه مینوشیدند. به همین دلیل، کافهها و چایخانههای سنتی آن زمان همچنان به نام قهوهخانه شناخته میشدند. در سال 1280 هجری شمسی، دولت ایران تصمیم گرفت به شاهزاده حاج محمد میرزا کاشف السلطنه، که در آن زمان ژنرال کنسول ایران در هند بود، مأموریتی برای آشنایی با روشهای کشت چای در هند واگذار کند.
مرحوم کاشف السلطنه پس از مدتها تحقیق و تلاش، موفق شد فنون و اصول کشت چای را از مزارع چای هند بیاموزد. سپس با موافقت دولت هند، او دو هزار نهال چای به ایران آورد و پس از بررسیهای متعدد، منطقه لاهیجان را بهعنوان بهترین مکان برای کشت چای انتخاب کرد.
کاشف السلطنه پس از یافتن زمینهای مناسب در لاهیجان و تنکابن، به کشت چای در این مناطق پرداخت و پس از مدتها تلاش، اولین برداشتهای موفق چای را بهدست آورد. چای تولید شده در این مناطق معطر و با کیفیت بود که این موفقیت نقطه آغازین کشت چای در ایران به شمار میآید.
